Cinsel Yol İle Bulaşan Hastalıklar

Cinsel yol ile bulaşan 25 den fazla enfeksiyon hastalığı vardır. En sık cinsel yol ile bulaşan hastalıklar HIV, viral hepatitler, klamidya, gonore, sifilis, genital herpes, HP virüsleri, trikomonas ve gardnerella dır. Bu hastalıklar ile karşılaşma riski genç populasyonda en yüksektir.

Cinsel yol ile bulaşan hastalıklar ciddi sorunlara yol açabilir. Bunların bir kısmı ölümcül olabilir, bir kısmı İnfertileteye yol açar, bir kısmı kansere dönüşebilecek doku değişikliklerine yol açabilir.

Kişinin sağlıklı gözükmesi, iyi eğitimli olması, kişisel hijyenine dikkat etmesi gibi dış görünüş özelikleri cinsel hastalık taşımadığı anlamına gelmez. Bu yüzden yeni ilişkilerde ve düzenli olamayan birlikteliklerde prezervatif hayat kurtarıcı olabilir.

HİV nedir? Human İmmune deficiency Virus un kısaltması ve AİDS hastalığına yol açan virüstür. Hİ virüsü imün sistemini hedefler ve CD4 denilen hücre tipini azaltır. Böylece vücüt enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini kaybeder ve bir takım sağlıklı insana az bulaşan hastalık görülür. Bu enfeksiyonların ortaya çıkması AİDS (Aquired İmmune DeficiencySyndrome) hastalığıdır. Hİ virüsünun bulaşması ve AİDS hastalığın ortaya çıkması arasında uzun yılar geçebilir. Bu dönem içinde kişi bulaşıcıdır ve bir insanın Hİ virüsü ile enfekte olup olmadığı hiçbir şekilde anlaşılmaz.

Bu virüsün dünyada yayılması (şu an 40 milyon civarında HİV pozitif insan var) 3 ana yoldan yer alır:

Hİ virüsü kan yolu ile bulaşır. Kan transfüzyonu yolu ile artık tüm verilen kanlar test edildiği için bulaşma sayısı çok düşüktür.

Hİ virüsü nasıl bulaşmaz?

Rutin olarak her gebeliğin girişinde HİV testi bakılır. Evlilik öncesi yasal olarak mecburidir. Bunun dışında her cinsel partner değiştiğinde önceden HİV testi önerilir.

Çoğu HiV testi vücudun virüse karşı tepkisini (antibodi) ölçer. Bu tepkinin oluşması çoğu kişide 2-8 hafta arası alır. Nadiren 3 ay sürebilir. Çok az hastada 6 ay kadar süre alabilir. Şüpheli ilişki 3 ay sonrası testi yaptırmak için anlamlı zamandır. Hİ virüsünü direk ölçen RNA testi ilişkiden 9-11 gün sonrası yapılarabilir.

 Enfeksiyonun ilerleme hızını yavaşlatan ilaç tedavileri gelişmiş olsa bile AİDS hastalığı hala ölümcüldür.

Viral Hepatitler: En sık olarak Hepatit B virüsü cinsel yol ile bulaşır ama Hepatit A ve C virüsleri de cinsel yol ile geçebilir.Hepatit B virüsünden korunma yolu aşıdır.

Klamidya: Chlamydia trachomatis adlı bir bakterinin yol açtığı bu hastalık sessiz hastalık olarak da bilinir çünkü enfekte olan çoğu hasta az veya hiç semptom ile karşılaşmaz. Bulgu verdiği zaman vaginal akıntı, idrarda yanma, alt batın ağrısı gibi nonspesifik semptomlar verir. Erkekte penisten akıntı ve idrarda yanma görülebilir. Yalnız hastaların hiç fark etmediği bu mikrop tedavi edilmez ise kadının cinsel organlarına ciddi zarar verir ve tüpleri de sardığı için İnfertiliteye yol açabilir. Tedavi edilmemiş klamidya doğumda bebeğe geçebilir ve satüre gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Klamidya mikrobu antibiyotik ile kolay tedavi edilebilir ancak cinsel partnerin de tedavi olması önemlidir yoksa tekrar enfekte olma riski yüksektir.

Gonore: Neisseria gonorrhoeae isimli bakteri genital ve idrar yolları, ağız gibi sıcak ve nemli ortamlarda yaşar ve çoğalır. Erkekte idrarda yanma, penisten akıntı şeklinde bulgu verir. Bazı hastalarda testislerde şişlik görülür. Kadınlarda bulgular genelde hafif ve siliktir. İdrarda yanma, vaginal akıntı artışı, hafif kanama görülebilir. Bu enfeksiyon, bulguların ağırlığından bağımsız, ciddi zarar verebilir. Gonore tüpleri sarabilir ve İnfertliteye ve Dış gebeliklere yol açabilir. Ayrıca gonore kana karışabilir ve eklemleri tutabilir. Doğum sırasında bebeğe geçebilir ve bebekte körlük ve satüre gibi hastalıklara sebep olabilir. Gonore antibiyotik ile tedavi edilebilir.

PİD (Pelvic İnflamatory Disease): Klamidya ve gonore uzun süre tedavisiz kalır ise karın içine yayılarak şiddetli ağrı ile seyreden ciddi enfeksiyonlara ve apselere yol açabilir. Bazen ameliyat bile gerekebilir.

Sifilis: Treponema pallidum bakterisi sifilis (frengi) hastalığın sebebidir. Sifilis hastalığın üç evresi vardır. Birinci evresi bakteri vücuda girdikten ortalama 21 gün sonra genital (veya giriş yeri) bölgesinde deri lezyonu ile belirti verir. Tedavi edilmez ise deri lezyonu kaybolur ama hastalık ikinci evreye geçer. İkinci evrenin belirtileri vücudun farklı yerlerinde deri değişiklikleri ile karakterizedir. Baş ve kas ağrıları, kilo kaybı gibi semptomlar görülebilir. İkinci evrenin de belirtileri kaybolur ama tedavi edilmez ise vücutta kalır ve sonunda ölümcül olabilecek üçüncü evreye devam eder. Sifilis üçüncü evresinde enfeksiyon beyine, sinir sistemine ve diğer organlara ciddi hasar verir. Mikrop anneden bebeğe anne karnında geçebilir ve bebekte ciddi sağlık sorunları  yaratabilir. Günümüzde sifilis antibiyotik ile tedavi edilebilir. Erken safhaların tedavisi kolay ve oldukça başarılıdır.

HPV: Human Papiloma Virüsü Rahim Ağzı Kanseri ve Genital Siğil e yol açar. HPV Aşısı ile korunmak mümkün

Genital herpes (Uçuk): Çoğu hastada Herpes Simplex Tip 2 virüsün yol açtığı genital uçuk tekrarlayan bir hastalıktır. İlk bulaştığında yüksek ateş, vücut kırgınlığı, lenf bezi büyümeleri genital lezyona eşlik edebilir. Aynı dudak uçuğun da olduğu gibi lezyonların ortaya çıkması arasındaki zaman, lezyonların büyüklüğü ve ağrısı çok farklı olabilir. Genital veya ağızda aktif lezyonu olan kişiler yakın temas ile virüsü bulaştırabilir. Doğum sırasında anneden bebeğe geçer ise bebekte ölümcül olabilecek ciddi tabloya yol açabilir. Aktif genital uçuğu olan gebelere Sezaryen yapılmalıdır. HSV nin yok edici tedavisi yoktur ama lezyon ortaya çıktığında rahatlatıcı ve uzun süre çıkmasını önleyen tedaviler mevcuttur.

 .

Trikomonas: Trichomonas vaginalis adlı parazitin yol açtığı hastalık genelde erkekte belirti vermez. Kadınlarda bulaştıktan 5-28 gün sonrası sarı-yeşil, kötü kokulu akıntı ortaya çıkar. İdrar yaparken ve cinsel ilişki sırasında ağrı görülebilir. Trikomonaz hastalığı antibiyotik ile kolay tedavi edilebilir.